ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙKΑΙΩΜΑΤΑ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΕΛΙΔΑ 40 ΣΧ. ΒΙΒΛΙΟΥ
Η Οικουμενική διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου αντιστρατεύεται την έννοια της πολιτισμικής ιδιαιτερότητας των κρατών;
Ο όρος «Οικουμενική Διακήρυξη» παραπέμπει στην ιδέα της παγκοσμιοποίησης, η οποία, από μια άποψη, αποτελεί απειλή για την εθνική φυσιογνωμία και ιδιαιτερότητα των λαών (βλέπε θέμα). Γι’ αυτό το λόγο, πολλοί διατυπώνουν την άποψη ότι η Διακήρυξη προωθεί τον πολιτισμικό επεκτατισμό της Δύσης στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Πρέπει να τονίσουμε ότι η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων θα πρέπει να αποτελεί παγκόσμιο ιδανικό. Είναι απαραίτητο τα δικαιώματα του ανθρώπου να κατοχυρώνονται σε παγκόσμιο επίπεδο, ανεξάρτητα από τη φυλή, την εθνότητα, τη θρησκεία, το φύλο και την κοινωνική τάξη στην οποία ανήκει κανείς.
Αν οι λαοί είναι ανάγκη να προστατευθούν από τον ισοπεδωτικό χαρακτήρα μιας κακώς εννοούμενης παγκοσμιοποίησης, αυτό δεν μπορεί να γίνει με το να αρνηθούν τα δικαιώματα τους.
Η ιδιαίτερη φυσιογνωμία ενός λαού μπορεί να διατηρηθεί και να προστατευθεί με σωστή παιδεία, με τήρηση των γόνιμων στοιχείων της παράδοσης. Επομένως, δε χρειάζεται κανείς να απαρνηθεί τα δικαιώματα, τα οποία έχουν και πρέπει να έχουν καθολικό χαρακτήρα.
Επίσης, δεν πρέπει να συγχέουμε την προγονοπληξία με τη διατήρηση της εθνικής φυσιογνωμίας. Ένας λαός που θέλει να αντισταθεί στην αφομοίωση την οποία επιφέρει η παγκοσμιοποίηση, δεν είναι απαραίτητο να προσκολληθεί στις παραδοσιακές αξίες, χωρίς να ελέγξει ποιες από αυτές ευσταθούν σήμερα. Έτσι, κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι η παράδοση του τόπου του νομιμοποιεί παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, γιατί από την παράδοσή του μπορεί και πρέπει να επιλέξει τα γόνιμα στοιχεία, αυτά που θα συμβάλλουν στην πρόοδο, όχι να εμμείνει σε αυτά που θα οδηγήσουν στην οπισθοδρόμηση. Με τον τρόπο αυτό, θα αντιμετωπίσει τον κίνδυνο απώλειας της εθνικής ταυτότητας, χωρίς να χρειαστεί να θυσιάσει τα δικαιώματά του.
Ισχύς ΟΗΕ (σελ. 40 σχ. Βιβλίου):
ΟΗΕ: πρόκειται για ένα παγκόσμιο θεσμικό όργανο που, όμως, ιστορικά αποδεικνύεται ότι δεν έχει ισχύ. Παρά την υπάρχουσα νομοθεσία, τα ισχυρά κράτη της γης επιβάλλουν τις απόψεις τους, χωρίς ο ΟΗΕ να μπορεί να τους επιβληθεί.
Όσον αφορά το θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι συνεχείς παραβιάσεις τους ανά τον κόσμο καταδεικνύουν την αδυναμία του ΟΗΕ να επιβληθεί. Τα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα των ισχυρών κρατών αποδεικνύονται ισχυρότερα από οποιοδήποτε θεσμικό όργανο, ακόμα κι αν αυτό έχει διεθνές κύρος.
Ποιοι παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα:
- Οι κυβερνήσεις
- Από ποιους αποτελείται ο ΟΗΕ; Από αυτές τις κυβερνήσεις
- Άρα: η ισχύς του ΟΗΕ είναι περιορισμένη και ο ρόλος του, δυστυχώς, διακοσμητικός.
Σχετικά με το ρόλο των κυβερνητικών οργανώσεων:
Αφενός αυτές οι οργανώσεις είναι περιορισμένης εμβέλειας, δηλαδή ως μη κυβερνητικές δεν έχουν το κύρος και τη δύναμη που απαιτείται, για να επιβάλλουν τις θέσεις τους. Τα ισχυρά συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων της γης αποδεικνύονται ισχυρότερα.
Αφετέρου, κυκλοφορούν φήμες ότι αυτές οι οργανώσεις υπηρετούν συμφέροντα, δηλαδή πίσω από αυτές κρύβονται ισχυροί, οι οποίοι τις χρησιμοποιούν ως προκάλυμμα. Επομένως, η κοινή γνώμη είναι καχύποπτη απέναντί τους και δεν τις στηρίζει όσο θα χρειαζόταν, για να ισχυροποιηθούν.
Γενικά, αυτές οι ομάδες, για τους παραπάνω λόγους, δεν έχουν την αποτελεσματικότητα που θα έπρεπε. Αν όμως δεχτούμε ότι δρουν ανιδιοτελώς, τότε μπορούμε να πούμε πως η προσφορά τους αξίζει πολύ περισσότερο από αυτή των θεσμοποιημένων και επίσημων οργανώσεων, γιατί η προσπάθειά τους αποτελεί έναν αγώνα που γίνεται με αποκλειστικό σκοπό την εξυγίανση της ζωής και μάλιστα χωρίς την οικονομική κάλυψη και στήριξή τους από την πλευρά των επίσημων φορέων.
ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
- Ο Άνθρωπος, από τη στιγμή που γεννιέται, έχει κάποια δικαιώματα, όπως για παράδειγμα το δικαίωμα της ζωής (να μη δικαιούται κανείς να του την αφαιρέσει ατιμωρητί) και της ελευθερίας (να μην μπορεί κανείς να του τη στερήσει, εκτός κι αν συντρέχουν ειδικοί λόγοι, πχ έχει τιμωρηθεί κατόπιν δίκης με την ποινή της φυλάκισης). Η κοινωνία, με τη σειρά της, έρχεται να θεσμοθετήσει τα ανθρώπινα δικαιώματα και δεσμεύεται να τα κατοχυρώσει και να τα προστατεύσει. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζει και τη δική της συντήρηση και επιβίωση.
- Το πρόβλημα είναι ότι, ανέκαθεν, η κοινωνία και η πολιτεία, που υποτίθεται πως αποτελούν τους θεματοφύλακες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ήταν και εκείνες που τα παραβίασαν και τα αναίρεσαν, για να εξυπηρετηθούν τα συμφέροντα της εκάστοτε άρχουσας τάξης, η οποία με τη σειρά της ή δεν ήταν δημοκρατική ή ήταν μόνο τυπικά.
- Είναι αλήθεια πως εξ ορισμού η κοινωνική ζωή επιβάλλει στον άνθρωπο κάποιους περιορισμούς, θυσιάζοντας τη μονάδα στο όνομα του συνόλου. Αυτό είναι το τίμημα της ένταξης στο κοινωνικό σώμα. Από την άλλη, ως αποζημίωση, θα λέγαμε, παρέχει στο άτομο προστασία, μέσω της θέσπισης νόμων και κανόνων και κατοχυρώνει τα θεμελιώδη δικαιώματά του.
- Ως θεμελιώδη δικαιώματα νοούνται το δικαίωμα ζωής, ελευθερίας, τιμής, αξιοπρέπειας, η απαγόρευση της δουλείας, η ελευθερία σκέψης και έκφρασης, το οικιακό άσυλο, το απόρρητο των επιστολών και των επικοινωνιών, το δικαίωμα ψήφου, η ισονομία και η ισοπολιτεία κλπ. Τα δικαιώματα αυτά θεωρούνται 1ης γενιάς και σχετίζονται με την προστασία του πολίτη από την εξουσία. Ακολουθούν τα λεγόμενα δικαιώματα 3ης γενιάς, που σχετίζονται με το αίτημα για ειρήνη, εργασία, αυτοκαθορισμό, αρμονικές ανθρώπινες σχέσεις, ειρήνη, υγιές περιβάλλον, αυτοδιάθεση των λαών, την εξασφάλιση ενός υγιούς φυσικού και οικιστικού περιβάλλοντος, μιας υψηλής ποιότητας ζωής.
- Σταθμοί στην ιστορία των δικαιωμάτων του ανθρώπου ήταν η Magna Carta, η Αμερικανική Διακήρυξη, ο Διαφωτισμός, η Γαλλική Επανάσταση και, τελικά, η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου από τον ΟΗΕ. Τα θεμελιώδη δικαιώματα κατοχυρώθηκαν σε όλες τις ευνομούμενες και δημοκρατικές χώρες, με στόχο την προστασία των πολιτών και τη ρύθμιση των σχέσεων των πολιτών μεταξύ τους και των πολιτών με το κράτος.
- Παρά ταύτα, πολλές είναι οι καταγγελίες από παγκόσμιους οργανισμούς για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
- ΠΑΡΑΒΙΑΣΕΙΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ:
· Παράνομες φυλακίσεις πολιτών από κυβερνήσεις για: τις πολιτικές ή τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις, για το χρώμα του δέρματος (φυλετικός ρατσισμός), για την εθνική τους προέλευση.
· Εκμετάλλευση και κακομεταχείριση μειονοτήτων.
· Θάνατοι παιδιών από ασιτία και ασθένειες σε χώρες του τρίτου κόσμου
· Παιδική εκμετάλλευση και κακοποίηση (παραβίαση των δικαιωμάτων του παιδιού)
· Άθλιες συνθήκες ζωής και εκμετάλλευση προσφύγων
· Αντιμετώπιση των γυναικών ως υποδεέστερες, κακοποίησή τους
· Εξαφανίσεις ανθρώπων από κυβερνητικούς εξωδικαστικούς εκτελεστές
· Επιβολή της θανατικής ποινής
· Βασανιστήρια
· Απάνθρωπες συνθήκες φυλάκισης
· Φυλάκιση χωρίς δίκη η απαγγελία κατηγορίας
· Εκτελέσεις πολιτικών κρατουμένων
· Δολοφονίες πολιτικών από παρακρατικές ομάδες
· Ομηρίες
· Τρομοκρατικές επιθέσεις με θύματα αμάχους
· Παραβίαση είναι η τρομοκρατία, όσο και η ιμπεριαλιστική πολιτική των ισχυρών κρατών.
· Χειραγώγηση και ετεροκαθορισμός - καταπάτηση του δικαιώματος για διαμόρφωση ελεύθερης, αυτόβουλης και ολοκληρωμένης προσωπικότητας. Επιτυγχάνεται με άσκηση προπαγάνδας και πλύση εγκεφάλου.
· Ανεργία (παραβίαση του δικαιώματος για εργασία).
· Πόλεμοι.
· Καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος.
· Στο όνομα της ελεύθερης αγοράς και της ιδιωτικής πρωτοβουλίας γίνονται παραβιάσεις. Πχ. Υπάρχουν χώρες που τηρούν μόνο τα ατομικά και πολιτικά, αλλά όχι τα κοινωνικά δικαιώματα (αξιοκρατία, δικαίωμα στην εργασία κα).
Ορολογία: «κρατούμενοι συνείδησης» είναι οι φυλακισμένοι για τις ιδέες τους. Γι’ αυτούς αγωνίζεται η Διεθνής Αμνηστία.
Παρατηρήσεις:
è Η παραβίαση των δικαιωμάτων των λαών συνδέεται με την επεκτατική πολιτική που ασκούν οι ισχυροί σε βάρος των αδύνατων, αναπτυσσόμενων και υπανάπτυκτων λαών. Αυτό συντελείται με 2 τρόπους:
- Με επιθέσεις και κατακτήσεις μέσω ανοιχτού πολέμου
- Με παρέμβαση στα εσωτερικά ζητήματα των κρατών, μέσω πολιτικής ή οικονομικής, ακόμα και πολιτιστικής διείσδυσης.
è Ένα από τα βασικότερα δικαιώματα της 3ης γενιάς είναι αυτό της ζωής μέσα σε ένα περιβάλλον υγιές, ανθρώπινο, καθαρό. Δυστυχώς, η καταστροφή του είναι καθημερινό φαινόμενο και φέρει τον άνθρωπό ενώπιον του κινδύνου να αποκοπεί πλήρως από τη φύση, δεδομένου πως η κακοποίηση και η υπερεκμετάλλευσή της την καθιστούν μέρα με τη μέρα και πιο ακατάλληλη να φιλοξενήσει υγιή έμβια όντα. Το πρόβλημα είναι ότι, όσο κι αν ο τεχνικός πολιτισμός έχει περιορίσει την εξάρτηση του ανθρώπου από τη φύση, είναι αδύνατο να τη μηδενίσει, γιατί είναι η βασική πηγή ζωής. Έτσι, η ζωή του σύγχρονου ανθρώπου απειλείται και οι φυσικές καταστροφές καταδεικνύουν το αμφίβολο της συνέχισης του ανθρώπινου είδους (βλέπε θεματικό κύκλο: Φυσικό Περιβάλλον – Οικολογία).
ΘΑΝΑΤΙΚΗ ΠΟΙΝΗ
v Εισαγωγικά
Το ελληνικό ποινικό δίκαιο προέβλεπε τη θανατική ποινή για πολύ βαριά κακουργήματα, αλλά, από τη μεταπολίτευση και μετά, δεν εφαρμόστηκε ποτέ τέτοιου είδους καταδίκη. Το 1993 καταργήθηκε και από τον ποινικό κώδικα, πλην περιόδου πολέμου, για εγκλήματα εσχάτης προδοσίας.
Στις περισσότερες δημοκρατικές και ευνομούμενες χώρες του κόσμου, έχει επίσης καταργηθεί.
Παρά ταύτα, ακόμα υπάρχουν υποστηρικτές της θανατικής καταδίκης.
v Επιχειρήματα υπέρ της θανατικής ποινής.
1. Επιβάλλεται στον εγκληματία ποινή ανάλογη με το έγκλημα που διέπραξε, άρα αποδίδεται δικαιοσύνη σε απόλυτο βαθμό.
2. Μια τόσο βαριά ποινή μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά για μελλοντικούς παραβάτες, με πολύ αποτελεσματικό τρόπο.
3. Πρέπει να επιβάλλεται, στο όνομα της κοινωνικής ασφάλειας, για να προστατεύονται οι πολίτες από τη δράση των συγκεκριμένων ατόμων.
4. Διασφαλίζεται ότι δε θα επαναλάβουν παρόμοιες ενέργειες τα άτομα που καταδικάστηκαν.
5. Το κράτος δεν είναι υποχρεωμένο να διαθέτει κονδύλια για τη συντήρηση και τη διαβίωση των εγκληματιών στα σωφρονιστικά ιδρύματα.
6. Η επιβολή τέτοιας ποινής προκαλεί τόση ψυχική οδύνη στο μελλοθάνατο, που των ωθεί σε βαθιά μετάνοια για την πράξη που διέπραξε, εφόσον μπαίνει στη θέση του θύματός του(αντίληψη που φτάνει στα όρια του σαδισμού).
7. Η επιβολή τέτοιου είδους τιμωρίας δεν είναι αποδεδειγμένα αντίθετη με το κοινό αίσθημα, δηλαδή δεν είναι βέβαιο πως η πλειονότητα της κοινής γνώμης διαφωνεί, αντίθετα, υπάρχουν περιπτώσεις που αποτελεί κοινό αίτημα.
8. Όσο ανεπανόρθωτη θεωρείται η θανατική ποινή, σε περίπτωση δικαστικής πλάνης, στην ουσία είναι και όλες οι άλλες, αφού επιβληθούν, πλην της χρηματικής. Άρα, το ζητούμενο δεν είναι να καταργηθεί η συγκεκριμένη και, κατ’ επέκταση κάθε ποινή, αλλά να μη γίνονται λάθη και καταδικάζονται αθώοι.
9. Το ζήτημα του θεμιτού της αφαίρεσης ανθρώπινης ζωής είναι μεταφυσικό και όχι νομικής φύσεως. Ο νόμος είναι απρόσωπος και ενδιαφέρεται για την προστασία του συνόλου των πολιτών και όχι για ένα άτομο, προσωπικά. Επομένως, με το κριτήριο του νόμου, η επιβολή της θανατικής ποινής δεν είναι μέτρο υπερβολικό(ενώ με το κριτήριο της ηθικής και του ανθρωπισμού είναι απαράδεκτο).
10. Η θανατική ποινή δεν προσβάλλει περισσότερο την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, από οποιαδήποτε άλλη καταδίκη, όπως, για παράδειγμα, η ισόβια στέρηση της ελευθερίας. Συνεπώς, δεν είναι αντισυνταγματική.
v Επιχειρήματα κατά της θανατικής ποινής
1. Δεν επιτυγχάνεται ο πρώτος βασικός σκοπός της ποινής, που είναι η μεταμέλεια και ο σωφρονισμός του δράστη. Για να μετανοήσει κάποιος, προϋποτίθεται η φυσική του ύπαρξη, πράγμα αδύνατο, στην περίπτωση της θανατικής καταδίκης.
2. Ο δεύτερος βασικός στόχος της ποινής, που είναι ο παραδειγματισμός τρίτων, ώστε να αποτραπούν από τη διάπραξη ανάλογου εγκλήματος, επίσης δεν επιτυγχάνεται, γιατί αυτοί που διαπράττουν εγκλήματα που επισύρουν την ποινή του θανάτου είναι ή παράφρονες, ή το κάνουν εν βρασμώ ψυχής, οπότε δε θα αποτραπούν ακόμα κι αν γνωρίζουν ότι θα τιμωρηθούν με θάνατο, ή είναι επαγγελματίες εγκληματίες που σκέφτονται τον τρόπο διαφυγής και όχι τις συνέπειες, εάν συλληφθούν, ή, τέλος, φανατικοί ιδεολόγοι ή εκτελεστικά όργανα αφιονισμένα, που αδιαφορούν για τις συνέπειες και μάλιστα είναι διατεθειμένοι ακόμα και να αυτοθυσιαστούν(καμικάζι).
3. Παραβιάζεται το βασικότερο ανθρώπινο δικαίωμα, που είναι ο σεβασμός και η προστασία της ζωής και μάλιστα από το ίδιο το κράτος.
4. Αποτελεί μέτρο σαδιστικό και απάνθρωπο, καθώς ο μελλοθάνατος υποφέρει ψυχικά, κατά την αναμονή της εκτέλεσής του.
5. Στερείται ηθικού περιεχομένου. Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να αφαιρέσει ζωή, ούτε νομικά ούτε ηθικά, εφόσον δεν έχει τη δυνατότητα να την προσφέρει-ακόμα κι αν έχει αυτή τη δυνατότητα, μέσω της μητρότητας, δε νομιμοποιείται η αφαίρεσή της.
6. Αποδεικνύει την αδυναμία του κράτους να επιβληθεί με ειρηνικά μέσα.
7. Νομιμοποιεί την αυθαιρεσία και το δικαίωμα άσκησης βίας, από την πλευρά της κρατικής εξουσίας. Η βία θεωρείται μέσο επιβολής των αντιδημοκρατικών κυβερνήσεων, άρα η θανατική ποινή, που αποτελεί μορφή βίας, είναι αντιδημοκρατική. Με την εφαρμογή της, δίνεται η δυνατότητα σε ολοκληρωτικά καθεστώτα να προβαίνουν στη φυσική εξόντωση των αντιφρονούντων, με το πρόσχημα πως διέπραξαν έγκλημα άξιο για θανατική καταδίκη.
8. Η θανατική ποινή είναι αντιφατική, γιατί το κράτος χρησιμοποιεί ως μέσο τον φόνο, ενώ αυτόν ακριβώς καταδικάζει και τιμωρεί.
9. Μπορεί να οδηγήσει σε αντίδραση των προσφιλών αυτού που καταδικάζεται και να αποτελέσει αιτία για αντίποινα ή να προκαλέσει κοινωνικές αναταραχές και συγκρούσεις.
10. Η θανατική καταδίκη δεν μπορεί να αναιρεθεί σε περίπτωση δικαστικής πλάνης. Συνεπώς, χαρακτηριστικό της είναι το αμετάκλητο και το μη επανορθώσιμο.
11. Αντιτίθεται στο θεμελιώδη και απαραβίαστο φυσικό νόμο που ορίζει τη ζωή και το θάνατο των όντων.
12. Το Δίκαιο(οι Νόμοι) εξ ορισμού δε στοχεύει στην κυριαρχία και την επιβολή πάνω στη ζωή και το θάνατο των πολιτών, αλλά στην προστασία τους και στην απονομή δικαιοσύνης. Κατά συνέπεια, η θανατική ποινή αποτελεί υπερβολή και ξεφεύγει από τους στόχους του Δικαίου.
13. Η επιβολή τόσο αυστηρών ποινών δείχνει χαμηλό πολιτιστικό επίπεδο, γιατί αποτελεί αγριότητα, βαναυσότητα.
14. Αντιτίθεται προς τις αρχές του χριστιανισμού, βάσει του οποίου ο μόνος που δικαιούται να δώσει και να αφαιρέσει ζωή είναι ο Θεός.
15. Νομιμοποιεί και θεσμοποιεί τη βία, άρα την ενισχύει.
16. Προσβάλλει το κοινό αίσθημα, γιατί προκαλεί αποτροπιασμό
ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ
ΟΡΙΣΜΟΣ (σελ. 242, ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ, ΟΕΔΒ)
Τρόπος σκέψης που δίνει έμφαση στον άνθρωπο, στις αξίες του και στην αντιμετώπιση των προβλημάτων του (…).
Ο ανθρωπισμός είναι και στάση ζωής, που θεωρεί τον άνθρωπο πρώτη αξία της ζωής.
ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ
Πρόκειται για ευρεία έννοια, με δεδομένο ότι περιλαμβάνει όλες τις αξίες που αρμόζουν στον Άνθρωπο. Ο Ανθρωπισμός, λοιπόν, ορίζεται ως αγάπη για τον Άνθρωπο, επομένως σχετίζεται:
§ Με τη σωστή διαπαιδαγώγηση του ανθρώπου, ώστε να αποκτήσει ηθική και ολοκληρωμένη προσωπικότητα.
§ Με τον αλληλοσεβασμό, την αλληλεγγύη.
§ Με την τήρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
§ Με την κοινωνική δικαιοσύνη και την αξιοκρατία
§ Με το σεβασμό της ελευθερίας και της αξιοπρέπειας
§ Με τον αλτρουισμό
§ Με την εδραίωση της δημοκρατίας, της ευνομίας και της ευταξίας
§ Με την υποχρέωση της επιστήμης να υπηρετεί την ανθρωπότητα και τα δημιουργήματά της να στοχεύουν στο όφελος του ανθρώπου
§ Με το σεβασμό προς όλους, ανεξαρτήτως φυλής, θρησκείας, φύλου, εθνικότητας, οικονομικής κατάστασης κλπ.
§ Με την επικράτηση της ηθικής
§ Με τη θεμελίωση της ειρήνης ανά τον κόσμο
§ Με την εξασφάλιση ποιότητας ζωής
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ
Στη σύγχρονη εποχή, η κρίση του πολιτισμού αντιστρατεύεται το ιδανικό του ανθρωπισμού.
Επικρατεί ο υλισμός, η χρησιμοθηρία, ο ωφελιμισμός, οι ανθρώπινες σχέσεις έχουν εμπορευματοποιηθεί και κάθε ανθρώπινη ενέργεια αποσκοπεί στην εξυπηρέτηση ιδιοτελών συμφερόντων.
Έτσι, ο ανθρωπισμός, ως στάση ζωής, αποτελεί επιτακτική ανάγκη του σύγχρονου πολιτισμού, με σκοπό την εξασφάλιση αρμονικής συμβίωσης και ευημερίας.
ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ
Με την σύγχρονη και ευρύτερη έννοια δηλώνει την αγάπη και το σεβασμό προς τον άνθρωπο, ανεξάρτητα από τη φυλή, το φύλο, το έθνος, την οικονομική ή πνευματική του κατάσταση, την κοινωνική του θέση. Εν ολίγοις, ο ανθρωπισμός αντιστρατεύεται κάθε μορφή ρατσισμού και αντιπροσωπεύει το σεβασμός προς την αξία του ανθρώπου. Το ζήτημα του ανθρωπισμού, επομένως, συνδέεται και με τα ανθρώπινα δικαιώματα και την προστασία τους, σε μια εποχή που καταπατώνται με έμμεσους τρόπους, αλλά ωστόσο οδυνηρούς. Βέβαια, δεν αρκεί να ασπαζόμαστε θεωρητικά τις αξίες του ανθρωπισμού. Χρειάζονται έμπρακτες αποδείξεις και αγώνας για την υπεράσπισή τους.
Σύμφωνα με τη θεωρία του ανθρωπισμού, ο άνθρωπος αποτελεί το κέντρο και τον άξονα των σκέψεων και των ενεργειών μας.
Για να κατορθώσει ο σύγχρονος άνθρωπος να διαμορφώσει μια στάση ουσιαστικά ανθρωπιστική, θα πρέπει να αποβάλλει την εμμονή του στην ύλη, να λειτουργήσει με ανιδιοτέλεια και με διάθεση προσφοράς σ’ όποιον έχει ανάγκη. Πρέπει, δηλαδή να κατακτήσει υψηλά επίπεδα πνευματικότητας. Βέβαια, για να το επιτύχει αυτό, απαιτείται σωστή παιδεία, με την ευρεία έννοια του όρου.
Επίσης, ο ανθρωπισμός δεν μπορεί να εννοηθεί ως μια στάση ζωής αποκομμένης από το κοινωνικό σύνολο και το συνάνθρωπο. Επομένως, συνδέεται και με τη συμμετοχή στα κοινά.
Ακόμη, για να επιτευχθούν τα ιδανικά του ανθρωπισμού, πρέπει να διευρυνθεί και η ατομική συνείδηση, αλλά ακόμα και η εθνική. Αυτό, φυσικά, δε σημαίνει ότι ο άνθρωπος θα πρέπει να αποποιηθεί την εθνική του ταυτότητα, θα πρέπει όμως να μπορεί να δει με σεβασμό τα άλλα έθνη και τους άλλους λαούς. Με λίγα λόγια, είναι απαραίτητο να βιώσει και να θέσει σε λειτουργία την ουσιαστική παγκοσμιοποίηση, με την έννοια της διακρατικής συνεργασίας και αλληλοϋποστήριξης, με την έννοια της συναδέλφωσης των λαών και της εδραίωσης της παγκόσμιας ειρήνης.
Ο άνθρωπος να ξεφύγει από τον ατομισμό του.
Ο ανθρωπισμός αποτελεί στάση ζωής που στοχεύει στην αποκάλυψη της ουσίας και του προορισμού του ανθρώπου.
Η ανθρωποκεντρική παιδεία είναι απαραίτητη προϋπόθεση, προκειμένου να επιτευχθεί η εφαρμογή των ανθρωπιστικών ιδανικών.
Ανθρωπισμός
Στη θεωρία – τι πρεσβεύει
- Σεβασμό στον άνθρωπο.
- Προστασία ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
- Κοινωνική δικαιοσύνη.
- Αγάπη για συνάνθρωπο με έμπρακτες αποδείξεις.
- Απομάκρυνση από υλισμό ≠ ατομισμό.
- Συμμετοχή στα κοινά – ενδιαφέρον.
- Ειρήνη – συναδέλφωση λαών.
- Διεθνής συνεργασία – παγκοσμιοποίηση.
- Δημοκρατία.
- Ανάπτυξη ολοκληρωμένης προσωπικότητας.
Στην πράξη
Τα ιδεώδη του ανθρωπισμού δεν εφαρμόζονται:
- Επικρατεί βία, παραβιάζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα, η θανατική ποινή η οποία αποτελεί προβολή στην αξία του ανθρώπου επιβάλλεται ακόμα και στις μέρες μας σε ορισμένα κράτη.
- Ρατσισμός, φυλετικός και κοινωνικός που προσβάλλει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και καταρρίπτει την έννοια της ισότητας μεταξύ των ανθρώπων.
- Η κοινωνική δικαιοσύνη δεν εφαρμόζεται, εφόσον κυριαρχεί η αναξιοκρατία και ο δεσποτισμός (= οικογενειοκρατία).
- Παρατηρείται ιδιοτέλεια, εκμετάλλευση του ανθρώπου από το συνάνθρωπό του, χρησιμοθηρία, ωφελιμισμός, αθέμιτος ανταγωνισμός, οι ανθρώπινες σχέσεις έχουν εμπορευματοποιηθεί.
- Επικρατεί υλιστική νοοτροπία, υπερκαταναλωτισμός, θεοποίηση του χρήματος.
- Αδιαφορία για τα κοινά, η πολιτικοποίηση ταυτίζεται με την κομματικοποίηση κι όσοι ασχολούνται με τα κοινά το κάνουν για να υπηρετήσουν τα συμφέροντά τους και όχι το κοινό συμφέρον.
- Σε πολλά μέρη τη γης αυτή γη στιγμή διεξάγονται πόλεμοι. Τα ισχυρά κράτη ασκούν επεκτατική πολιτική και υποδουλώνουν, με άμεσο – βίαιο ή έμμεσο τρόπο άλλους λαούς ασθενέστερους.
- Η παγκοσμιοποίηση δε σημαίνει διεθνής συνεργασία αλλά αφομοίωση των ασθενέστερων από τους ισχυρούς και αφανισμό κάθε εθνικής ιδιαιτερότητας.
- Και η δημοκρατία στην πράξη δεν εφαρμόζεται. Σε πολλές χώρες επικρατούν ολοκληρωτικά καθεστώτα, αλλά και στις επονομαζόμενες δημοκρατικές η δημοκρατία είναι τυπική και όχι ουσιαστική. Ασκείται προπαγάνδα, δημαγωγία, χειραγώγηση των λαών.
- Με την προπαγάνδα και την πλύση εγκεφάλου που ασκείται στον σύγχρονο άνθρωπο, με τον παραγκωνισμό της ανθρωπιστικής παιδείας και την επικράτηση της τεχνοκρατίας και της ειδίκευσης, ο άνθρωπος καθίσταται χειραγωγούμενος / ετεροκαθοριζόμενος => άρα δεν ολοκληρώνεται ως ψυχοπνευματική οντότητα.
- Τέλος, πώς μπορούμε να μιλάμε για εφαρμογή των ιδεωδών του ανθρωπισμού, όταν αυτή τη στιγμή οι τριτοκοσμικοί λαοί πεθαίνουν από αρρώστιες και ασιτία και ζουν σε πνευματικό σκοτάδι, χωρίς ούτε καν στοιχειώδη παιδεία, ενώ στις προηγμένες χώρες ο υπερκαταναλωτισμός και η πολυτέλεια προκαλούν το κοινό αίσθημα.
Σχολιασμός φράσης σελ. 31 (Συνδέεται με τον ανθρωπισμό)
«καλύτερα να αδικείται, κανείς παρά να αδικεί» – το «αδικείν» είναι φυσική τάση, αλλά με το «αδικείσθαι» τιμούμε την ανθρωπιά μας.
Ο άνθρωπος που ζει σε μια οργανωμένη πολυπληθή κοινωνία, δε θα συναντήσει στη ζωή του μόνο άτομα ηθικά και σωστά, αλλά και ανήθικα, που θα τον επιβουλευτούν και θα επιχειρήσουν να τον βλάψουν, για να καρπωθούν οφέλη.
Οι σύγχρονες κοινωνίες είναι ανταγωνιστικές, επικρατεί η αναξιοκρατία, η χρησιμοθηρία, ο ωφελιμισμός, το δίκαιο του ισχυρότερου, η εκμετάλλευση. Επομένως, πολλοί υιοθετούν την άποψη πως, για να αμυνθούν και να επιβιώσουν, θα πρέπει, αν χρειαστεί, να προτιμήσουν να αδικήσουν, παρά να αδικηθούν.
Πράγματι, είναι ιδιαίτερα δύσκολο, υπό τέτοιες συνθήκες, ο άνθρωπος να διατηρήσει την ανθρωπιά του και να προτιμήσει να αδικηθεί, παρά να αδικήσει. Η ηττοπάθεια μπορεί να αποβεί επικίνδυνη και καταστροφική. Ο άνθρωπος για να επιβιώσει σε μια κοινωνία ζούγκλας, θα πρέπει να παλέψει σκληρά και γι’ αυτό, συχνά, οδηγείται στην αποθηρίωση. Πράγματι, με τον τρόπο αυτό, κατορθώνει να επιβιώσει, ακόμα και να αναδειχθεί και να προοδεύσει. Όμως, στο όνομα αυτής της προόδου, έχει πάψει πια να είναι άνθρωπος, με τη βαθύτερη σημασία της λέξης. Έχει πάψει να πιστεύει στην αξία του ανθρώπου, έχει διαγράψει από τη συνείδησή του όρους όπως σεβασμός, ηθικότητα, αγάπη για το συνάνθρωπο. Με λίγα λόγια, έχει απολέσει την ανθρωπιά του και έχει μεταμορφωθεί σε ένα έλλογο θηρίο, ιδιαίτερα επικίνδυνο για τον εαυτό του και τους συνανθρώπους του. Και, φυσικά, μια κοινωνία αποτελούμενη από τέτοιου είδους ανθρωπόμορφα τέρατα, που ενδιαφέρονται για την επικράτηση με οποιοδήποτε τίμημα, ούτε να προοδεύσει μπορεί ούτε αξίζει να υπάρχει.
ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΑΙΔΙΟΥ(ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΗ ΜΗΤΡΟΤΗΤΑ)
Τα παιδιά είναι το μέλλον της ανθρωπότητας. Η πορεία του ανθρώπινου πολιτισμού βρίσκεται στα χέρια τους. μπορεί να μην έχουν πολιτικά δικαιώματα, όμως θα αποκτήσουν. Και για να μπορούν να τα ασκήσουν σωστά, γενικά, για να είναι σε θέση να αναλάβουν το ρόλο του ενεργού ενήλικα πολίτη, θα πρέπει να μεγαλώσουν σωστά και να καταστούν, πρώτα απ’ όλα, ολοκληρωμένοι άνθρωποι.
Γι’ αυτούς τους λόγους, αλλά και για λόγους ανθρωπιάς, τα δικαιώματα του παιδιού έχουν κατοχυρωθεί νομικά, όπως και τα δικαιώματα των ενηλίκων. Αναγνωρίζεται, λοιπόν, σε κάθε παιδί, δικαίωμα στην ισότητα και προστασία από κάθε μορφή διάκρισης. Δικαίωμα στην υγιή φυσική, ηθική, κοινωνική και ψυχοπνευματική ανάπτυξη. Το δικαίωμα να το αγαπούν, να το προστατεύουν και να του δείχνουν κατανόηση. Το δικαίωμα για μόρφωση, παιχνίδι και ψυχαγωγία. Το δικαίωμα για προστασία από αμέλεια, κακοποίηση και εκμετάλλευση. Το δικαίωμα να ζήσει μια ζωή φυσιολογική, σε ένα περιβάλλον υγιές και σ’ έναν κόσμο ειρηνικό.
Ο νόμος τα έχει προβλέψει σχεδόν όλα. Αυτό που του διέφυγε είναι πως, σε όλη τη γη, αυτή τη στιγμή, τα δικαιώματα του παιδιού παραβιάζονται με άμεσο και έμμεσο τρόπο. Τα παιδιά του τρίτου κόσμου πεθαίνουν από την πείνα και τις αρρώστιες, μεγαλώνουν χωρίς εκπαίδευση και χωρίς προδιαγραφές για ολοκληρωμένη ανάπτυξη. Το δικαίωμα για υγιεινό περιβάλλον καταστρατηγείται σε ανατολή και δύση, καθώς η οικολογική ισορροπία έχει διαταραχτεί από την αλόγιστη εξέλιξη του τεχνικού πολιτισμού.
Κανένας ισχυρός δεν εμποδίστηκε να κηρύξει πόλεμο, σκεπτόμενος τα δικαιώματα του παιδιού για μια ειρηνική ζωή. Κανένας δικτάτορας δε σεβάστηκε το δικαίωμα του παιδιού για δημοκρατία, ελευθερία και ισότητα. Όσο υπάρχουν, υπάρχουν ακόμα περιοχές, ακόμα και σε χώρες, όπως η Ελλάδα, χωρίς σχολεία και δασκάλους, όσο η δωρεάν παιδεία δεν είναι ουσιαστική και δεδομένη για όλους, τα δικαιώματα των παιδιών θα παραβιάζονται.
Στην Ανατολή και στη Δύση εκατομμύρια παιδιών κακοποιούνται σωματικά, ψυχικά και σεξουαλικά. «Τα παιδιά των φαναριών» που συναντούμε γύρω μας σε καθημερινή βάση, τα παιδιά που επαιτούν στο δρόμο, είναι η έκφραση της παιδικής εκμετάλλευσης σε όλο της το μεγαλείο, γιατί εμποδίζονται από το αγαθό της παιδείας και βρίσκονται εκτεθειμένα στις διαθέσεις και στο έλεος του κάθε διεστραμμένου και του κάθε επιτήδειου*.
Τα δικαιώματα του παιδιού έχουν κατοχυρωθεί νομικά, αλλά, όπως δείχνουν τα πράγματα, όχι ουσιαστικά.
* Ο ρατσισμός, οι ανισότητες, ο κοινωνικός αποκλεισμός, οι φυλετικές διακρίσεις, οι διακρίσεις σε φύλο και εθνικότητα, όλα αυτά αποτελούν μορφές παραβίασης των δικαιωμάτων του παιδιού.
Για να αλλάξει αυτή η κατάσταση, απαιτείται αναδιάρθρωση των κοινωνικών δομών από τα θεμέλια, με στόχο την εξυγίανσή τους. Όσο υπάρχει κοινωνική παθογένεια κάθε μορφής βία, πόλεμος, ανισότητες, κερδοσκοπία, αδιαφορίας, τα δικαιώματα των παιδιών θα εξακολουθούν να παραβιάζονται και η παθογένεια να διαιωνίζεται.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου